Son dönemde Afganistan’daki özel gelişmelerden ötürü komşu ülkelere mülteci olarak giden Afganistanlıların sayısı giderek artıyor. Bu bağlamda mülteciler tarafından en çok tercih edilen ülkeler İran ve Pakistan yer alırken Türkiye’deki yasa dışı Afganistanlı mülteciler sorunu da son dönemlerde sık sık manşet oluyor.
Geçtiğimiz haftalarda Türkiye’den yüksek sayıda Afganistanlı mültecinin ülkelerine geri gönderildiği defalarca haber kaynaklarınca duyuruldu.
Bu bağlamda farklı insan hakları dernekleri ve haber ajansları Türkiye’nin Afganistanlı mültecilere karşı tutumu eleştiri konusu oldu.
Afganistan’da Taliban hükumeti hakim olmadan önce de Türkiye birçok Afganistanlıya ev sahipliği yaparken göçmenlerin sayısı artıktan bu yana daha eski tarihlerde Türkiye’ye gelmiş olan Afganistan vatandaşları da sınır dışı edilme endişesiyle yaşıyor.
Öte yandan çoğu Afganistanlı mültecinin Türkiye’de yaşadığı zorluklar ve çoğu hizmetten yararlanamaması da eleştirilen konular arasında yer alıyor.
Bu bağlamda en çok tartışmaya yol açan konulardan biri de yasa dışı yollardan Türkiye’ye gelen Afganistanlı mültecilerin Korona aşısı başta olmak üzere birçok sağlık hizmetinden mahrum kalması oldu.
VOA haber ajansı yayınladığı bir raporda Türkiye’de resmi kayıtlarda yer alan göçmenler sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyorken kaçak göçmenlerin korona aşısı dahil çoğu devlet hizmetinden yararlanamadığını öne sürdü.
Yüksek sayıda kayıt dışı Afganistanlı mültecinin sınır dışı edilmesi Afganistanlı aktivistlerin tepkisini de beraberinde getirdi.
Afganistan’ın Did press haber ajansı yayınladığı bir raporda Ankara’nın Afganistanlı mültecileri sınır dışı etme yönündeki yaklaşımına itiraz ederek Türkiye’nin yüksek sayıda mülteci barındırdığını öne sürerek uluslararası toplumlar ve Avrupa Birliğinden finansal destek sağlamak için talepte bulunuyorken bir yandan da mültecileri sınır dışı etmeye devam ettiğini yazdı.
Politika uzmanları Türkiye’de mülteci ve göçmen sayısının artmasının ardından halk tabanında tepkilerin yükselmesinden sonra göçmen meselesi Türkiye’de politik bir konu haline gelmiş durumda.
Türkiye meseleleri uzmanı Yasır Ali Mustefevi Türkiye’de göçmenlere karşı gitgide büyüyen sert tepkilere değinerek “Arada sırada sosyal ağlarda veya Türkiye medyasında gündeme taşınan birtakım acı haberler Türkiye’deki mültecilere karşı halkın kontrolden çıkmak üzere olan tepkilerinin sonuçlarını görebiliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Mustefevi açıklamasının devamında “Göçmenlere karşı gitgide büyüyen tepkiler aslında Türkiye politikasında göçmen meselesinin partilerin birbirlerine karşı kullandığı tamamen siyasi bir araç haline gelmesinin doğal bir sonucudur. Türkiye’deki ekonomik krizin halkın geçimini doğrudan halkın geçimini etkilemesi bir yandan, muhalefetin veya bazen iktidarın içinden gelen açıklamaların da doğrudan veya dolaylı olarak Türkiye’nin ekonomik sorunların asıl nedeni olarak mültecileri göstermesi halkın göçmenlere karşı tepkisinin büyümesine yol açıyor.” şeklinde konuştu.
Suriye krizinin devam etmesi ve bölgede yaşanan diğer gelişmeler Türkiye’ye yasal yollardan gidemeyen kaçak mültecilerin sayısının giderek artmasına sebep oluyor.
Ankara yetkilileri bu konuda gerekli tedbirler aldıklarını belirterek sınır güvenliğini artırmak için birtakım çalışmalar yapıyor.
Söz konusu tedbirlerin arasında Türkiye-İran sınırında yasa dışı geçişlerin önlenmesi amacıyla yapıldığı belirtilen 295 kilometrelik sınır hattına duvar inşa edilmesi de yer alıyor.
Afganistanlı mültecilerin bölge ülkeleri arasında mülteci olarak yaşamayı tercih ettiği ülkeler arasında İran ve Pakistan da yer alıyor.
Euronews’un yayınladığı bir raporda Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nden (UNHCR) Afganistanlı mültecilerin yüzde 85’inin Afganistan’ın komşusu olan İran ve Pakistan ülkelerinde bulunduğunu belirtti.
UNHCR İran’da bulunan Afganistanlıların durumuna ilişkin yayınladığı raporda İran İslam Cumhuriyeti’nin on yıllarca Afganistanlılara ev sahipliği yaptığını hatırlatarak Afganistanlıların İran’daki sosyal, eğitim ve sağlık hizmetlerinden iyi düzeyde yararlandığını belirterek İran’ı takdir etmişti.
Yasa dışı göçmen sorunu İran, Türkiye ve Pakistan arasında ortak meselelerden biri olarak belirtiliyor.
İslam Cumhuriyeti gazetesinin geçtiğimiz aylarda yayınladığı verilere göre İran yaklaşık 8 milyon Afganistanlı mülteciye ev sahipliği yapıyor. Afganistan'dan yasa dışı yollardan İran'a gelen mülteci göçü hız kesmeden devam ediyor.
İranlı yetkililer bu bağlamda yasa dışı olarak İran’a gelen Afganistanlı mültecilerin eşit koşullarda sağlık ve eğitim hizmetlerinden faydalanmasını sağlayarak mültecilerin ikamet izni alması için koşulları hızlandırma politikası izliyor.
Bu doğrultuda İran Eğitim Bakanı Uluslararası Merkez Eğitim Yardımcısı Ebulfazl Kemali İRNA’ya verdiği özel röportajda İran’da çoğu Afganistanlı mültecilerden oluşan 527 bin yabancı uyruklu okul öğrencisinin İranlı vatandaşlarla beraber eğitim aldığını açıkladı.
Kemali yaptığı açıklamada yasa dışı yollardan İran’a gelen öğrencilere dair ”Bazı Afganistanlı okul öğrenciler yasa dışı yollardan İran’a gelmiş bulunuyor ancak söz konusu öğrencilerimiz de dahil olmak üzere İran’da hiç kimsenin eğitimden mahrum kalması söz konusu olamaz.” ifadelerini kullandı.
27 Haziran dünya mülteciler günü münasebetiyle İran’da düzenlenen törende konuşan BM Mülteciler Yüksek Komiserliği İran Ofisi Başkanı Kaşver İran İslam Cumhuriyeti’nin son 40 yılda mülteci ve sığınmacılar alanındaki çalışmalarını takdir ederek çalışmaların son bir yılda Afganistan’daki özel durum nedeniyle zirve yaptığı vurguladı.
Twitter'da Takip Ediniz. @Irna_Turkish
yorumunuz