Economist'in yazısı şu şekildedir:
"Bir kapı kapanır kapanmaz başka bir kapı açılır. Rus maliyesi üzerindeki küresel baskı son zamanlarda önemli ölçüde arttı.
Aynı zamanda İran'ın bir dizi yaptırımdan kurtulması ve bu yaptırımların bir kısmının kaldırılması bekleniyor. 2018 yılında ABD, İran ile imzalanan çok taraflı nükleer anlaşmadan çekildi. Bununla birlikte, nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma müzakereleri son aşamalarda ve bir anlaşma yakın görünüyor.
İran petrolünü dünya pazarına iade edecek bir anlaşma için bu, boş bir şans değil.
İran deneyimi öğreticidir. İran, küresel yaptırımların baskısı altında son on yılda durgunluk, para birimi devalüasyonu ve kronik enflasyondan zarar gördü. İran ekonomisi bu dönemde zarar gördü ama çökmedi. Bunun nedeni büyük ölçüde İranlı üreticilerin esnekliklerini ve tamir edilebilirliklerini kanıtlamış olmalarıdır.
ABD yaptırımları on yıllardır İran'da hayatın bir gerçeği. Yaptırımlar, 1979'da dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter'ın İran'dan petrol ithalatını yasaklaması ve Tahran'daki ABD büyükelçiliğinin ele geçirilmesinin ardından İran'ın ABD'deki varlıklarını dondurmasıyla başladı.
Ancak yaptırımlar, diğer yaptırımlar eklendiğinde gerçekten acıtmaya başladı.
İran'ın bu yöndeki esneklik durumuyla ilgili üç vakadan bahsedebiliriz.
Birincisi, yaptırımlar geniş çapta ve yakından izleniyor olsa da, savunmasızdı. İran'a uygulanan yaptırımlara rağmen bu ülke, günde birkaç yüz bin varil petrol ihraç edebildi.
Yaptırımları kırmak tehlikelidir, ancak bazı özel rafineriler risk almaya isteklidir. Dolar bu konuda tek para birimi değil çünkü yuan ve BAE dirhemi de var.
İran'ın dayanıklılık yolundaki ikinci konu ihracat çeşitliliğidir. İran, çeşitli imalat sanayilerinden yararlandı. Madencilik ve metal madenciliği gibi daha büyük endüstrilerden bazıları, ucuz ve güvenilir enerjiye erişimden yararlanmaktadır. Ayrıca İran'ın Pakistan ve Türkiye dahil olmak üzere birçok kalabalık nüfuslu ülkeyle kara sınırı vardır.
Üçüncü faktör ithalata alternatif programıdır. Daha zayıf bir Riyal, ithal malları birçok İranlının ulaşamayacağı bir yere getirdi, ancak 83 milyon kişilik iç piyasaya hizmet veren üreticiler için bir nimet oldu. Bir Tahran vatandaşı, Tahran'a alışverişe gittiğinizde kıyafet, oyuncak ve ev yapımı ürünler gördüğünüzü söylüyor. “Küresel bir kendi kendine yeterlilik endeksi varsa, İran üst sıralarda yer alacaktır” diye ekliyor''.
Twitter'da Takip Ediniz. @Irna_Turkish
yorumunuz