Viyana görüşmeleri son ve hassas aşamasına geldi ve İranlı diplomatlar ülke için en fazla puanı kazanırken kırmızı çizgileri geçmemeye çalışıyorlar. Cuma günü müzakerelerin son aşamaya geldiği açıklanmasına rağmen, bazı önemli konularda henüz karar verilmemiştir.
Bu bağlamda Cumartesi günü, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Genel Müdürü Rafael Grossi, Tahran ziyareti sırasında Atom Enerjisi Kurumu Başkanı İslami ile bir araya geldi ve iki taraf bir dizi konuyu masaya yatırdı.
Yaptırımların kaldırılmasına ilişkin Viyana görüşmelerinde yaşanan son gelişmeleri değerlendirmek üzere Rusya'nın Uluslararası Kurumlardaki Büyükelçisi ve yaptırımların kaldırılmasına ilişkin Viyana görüşmelerindeki temsilcisi Mikhail Ulyanov ile bir röportaj gerçekleştirdik. Röportajın metni şöyle:
İRNA: Sayın Büyükelçi, bize zaman ayırdığınız için çok müteşekkiriz. Bize Viyana görüşmelerindeki son gelişmelerden bahsedin. Müzakere odasında neler oluyor?
Ulyanov: Bugünden ve yarından bahsediyorsanız, buna müzakerelerde kısa bir ara diyorum. Bildiğim kadarıyla üç meslektaşım (İngiltere, Fransa ve Almanya temsilcileri) kısa bir süreliğine Viyana'dan ayrılmaya karar verdiler. Görünüşe göre bu aşamada müzakerelerde kendilerine bir yer görmüyorlar ve işlerini yaptıklarına ve burada bulunmalarının gerekli olmadığına inanıyorlar. Bu arada diğerleri yani İran, Rusya, Çin ve ABD, kendilerini ilgilendiren konuları sonuçlandırmaya çalışıyor. Bu yüzden iletişim halindeyiz. Müzakereler devam ediyor, ancak daha küçük bir biçimde ve farklı kombinasyonlardadır. Kalan sorunları çözmemiz gerekiyor ve bunların çoğu çok taraflı diyalogdan ziyade ikili diyalog bağlamında yapılıyor.
İRNA: Cuma günü, bazıları belgenin tamamlandığını ve her şeyde anlaşmaya varıldığını düşündü, ancak sizin açıklamalarınız bazı konuların hala tartışılması gerektiğini gösteriyor mu?
Ulyanov: Evet. Geriye kalan konular önemli, ancak şimdiye kadar yapılanlara kıyasla küçük sorunlardır. Anlaşmanın büyük metni üzerinde gayri resmi olarak anlaşmaya varıldığını düşünüyorum, ancak İran delegasyonunu ilgilendirenler de dahil olmak üzere bazı konular devam ediyor. İranlı meslektaşlarım İran'ın ulusal çıkarları için aslan gibi savaşıyorlar ve gerçekten de öyledir. Her virgül ve kelime için savaştılar ve başarılı oldular. Bakıri ve ekibinin çok verimli diplomatlar olduğunu söylemeliyim.
İRNA: İran tarafı, Viyana görüşmelerinde Rus ve Çin delegasyonlarıyla iyi ilişkiler içinde olduğunu söylüyor. Bu etkileşimler hakkında bize neler söyleyebilirsiniz?
Ulyanov: Mükemmel bir etkileşimimiz var.
İRNA: Bazıları müzakere odasında İran'a karşı Avrupa ile Rusya ve Çin arasında iyi bir ittifak olduğunu söylüyor? Doğru mu?
Ulyanov: Hayır. Batılı meslektaşlarıma burada İran'a karşı tek bir cephe olmadığını defalarca söyledim. En azından Rusya böyle bir cephenin dışında; Ayrıca Çin de öyle. Hepimizin aynı gemide olduğunu, ortak bir amacımız olduğunu ve birlikte çalışmamız gerektiğini her zaman dile getirmişimdir. İran'a karşı ortak bir cephe olmadığını bir kez daha vurgulamaıyım. Ana akım İran medyasında ve sosyal medyada Rusya'nın İran'a karşı olduğu, Rusya'nın İran'ın düşmanı olduğu ve nükleer anlaşmaya karşı olduğu yönünde birçok değerlendirme gördüğümde üzülüyorum, ancak bunlar temelsiz olmakla birlikte insafsızcasınadır.
Müzakerelerin taraflarından biri olarak, anlaşmaya varmak için gerekli tüm adımları belki de diğer taraflardan daha fazla attık. En azından meslektaşlarım, Batılı meslektaşlar gibi ellerinden gelenin en iyisini yaptılar.
İRNA: Bazı medya kuruluşları, üye ülkelerin dışişleri bakanlarının anlaşmayı imzalamak için Viyana'ya gelebileceğini bildirdi.
Ulyanov: Bazı dışişleri bakanları buraya gelebilir, ancak Viyana'daki tüm ülkeler bakanlar düzeyinde katılamayabilir. Ancak, sözde nihai anlaşma ve ABD'nin önümüzdeki hafta içinde Nükleer Anlaşma'ya dönüşü gününde, bazı üye devletlerin dışişleri bakanları hazır bulunacak.
İRNA: Müzakerelerde aktif ve olumlu bir rol oynadınız. Ancak, diğer bazı delegasyonlar o kadar aktif değildi. Bu nasıl oldu?
Ulyanov: Burada çeşitli delegasyonlar faaliyet gösteriyordu. Müzakerelerin başarısı konusunda her ülkenin kendi pozisyonu vardır. Her ülke müzakerelerin başarısına kendi bakış açısıyla bakar. Örneğin Amerikan heyeti bu dönemde çok aktif değildi. Hem İranlılar hem de Avrupalı meslektaşlarım aktifti. Çin ve Fransız delegasyonları da verimli bir konuma sahipti.
ABD'nin Nükleer Anlaşma'ya karşı çıktığını ve müzakereleri kontrol ettiği izlenimini yaratmaya çalıştığını belirtmeliyim. İran veya Amerikan heyetine hakim olamayacağınızı söylemeliyim, tüm delegasyonlar aynı seviyede. Tüm heyetler bir teknede oturuyor. Belki de nihai anlaşma bizden birkaç dakika uzakta.
İRNA: Bu müzakerelerde yapıcı ve özellikle kolaylaştırıcı rol oynayan katılımcı delegasyonların bir üyesi olarak, Avrupa ve Amerika başta olmak üzere çeşitli delegasyonlara nihai bir sonuca varmak için ne gibi tavsiyeleriniz var?
Ulyanov: Anlaşmanın metni neredeyse nihaileşmiş durumda. Bazıları Rusya'nın müzakerelerde olumsuz bir rol oynadığını iddia ediyor ki bu bir yalan. Bazı insanların neden bu sorumsuz iddiaları ve açıklamaları yaptığını anlamıyorum. Her şeyden önce, Rusya ve İran komşudur. İran bir uzay ülkesi değil, komşumuzdur. İran ile ticari ve ekonomik ilişkileri geliştirmeye çalışıyoruz. 30 yılı aşkın süredir çok taraflı diplomasi yapan biri olarak, Rusya ve İran'ın birçok uluslararası konuda doğal müttefik olduğunu söyleyebilirim. Politik açıdan felsefemiz birbirine çok yakın; Bu, uzmanlık alanım olan silahların kontrolü ve silahların yayılmasını önleme dahil birçok farklı alanda bizi birbirimize daha da yakınlaştırıyor. İkincisi, İran'a karşı tek taraflı ve bölge ötesi yaptırımların kaldırılmasını istiyoruz.
Trump, İran'ın Nükleer Anlaşma'daki taahhütlerine tam olarak uymadığı gerekçesiyle anlaşmadan çekildi ki bu tamamen yanlıştı. Hedeflerimizden biri tek taraflı yaptırımları kaldırmaktı. Ayrıca, nükleer silahların yayılmasının önlenmesi için çok fazla potansiyel var ve Nükleer Anlaşma'nın uluslararası alanda nükleer silahların yayılmasının önlenmesine yardımcı olabileceğine inanıyoruz.
İran heyetiyle bu konuda karşılıklı güven ve saygıya dayalı çeşitli ikili ve çok taraflı görüşmelerimiz oldu. Bu görüşmelerden ve işbirliğinden çok memnunum. Özellikle şu anki heyetteki İranlı meslektaşlarım yüksek düzeyde işbirliğine sahip olduklarını gösterdi. Bu, çok taraflı müzakerelerde çok önemlidir. Ortak çabalarla yanıtladığımız birçok farklı soru vardı ve bunlar elde etmeyi umduğumuza yakındı.
İRNA: Ukrayna'daki gelişmelerle ilgili çeşitli endişeler var. Özellikle Ukrayna'nın nükleer tesislerinin güvenliği konusunda. Ayrıca UAEK Guvernörler Kurulu toplantısına katıldınız.
Ulyanov: Bu konudaki tavrımız çok basit ve net. Batılı taraflar bu konuda siyasi oyun oynamayı seviyor. Ukrayna'nın nükleer tesislerinin emniyeti ve güvenliğinden endişe ettiğimi ve bunların siyasi veya oyun meseleleri olmadığını açıkça belirttim. Birçok kasıtlı hata yapıldı. UAEK Yönetim Kurulu kararı, Rusya'yı Zaporizhia nükleer tesisi yakınlarındaki çatışmaları durdurmaya çağırıyor. Yönetim Kurulundan üç veya dört kez neyi durdurmamız gerektiğine dair bir örnek vermesini istedim.
Batı tarafının örneği yoktu. Karar metninde gerçek bir siyasi eylem gördük. Zaporijya'da nükleer güç olarak hareket ettik. İlk ateş eden Ukrayna kuvvetleri oldu. Gelişmiş nükleer bombalarımız var ve nükleer riskleri iyi biliyoruz. Biz Ukrayna'nın komşusuyuz ve bu tesislere verilecek herhangi bir hasar Rusya ve Beyaz Rusya'ya zarar verir.
Tesisin dışında devriye gezen bir grup Rus askerine Ukrayna özel kuvvetlerinin saldırdığını ve nükleer tesisin dışındaki bir binada gerçekleştirilen operasyona Rus kuvvetlerinin karşılık verdiğini söylemeliyim. Ukraynalılar ateş etmeye başladılar ve ardından kaçtılar ama yine de ateş etmeye devam ettiler. Çatışma nükleer tesisin dışında gerçekleşti. Tesisi zorla alıp kontrolünü ele almadık ve her şey yerel yönetim ve santral yetkilileriyle barışçıl şekilde görüşmelerle devam etti. Ukraynalı operatörler hala bu santrallerin sorumluluğu ve kontrolünü ellerinde tutuyor ve Rusya'nın bu konuyla hiçbir ilgisi yok.
İRNA: Yakın gelecekte Ukrayna'da ne olacak? Rusya'ya karşı birçok Batı yaptırımı Rusya'yı ne ölçüde etkileyebilir?
Ulyanov: Karşılıklı tedbirler alacağız. Batılı ülkelere yaptırım uygulayacağız mesela, uçaklarının Rusya hava sahasından geçişini yasakladılar, biz de mütekabiliyeti gündeme getirdik ve onlar artık direkt uçmak yerine Japonya'ya, Tayland'a ve Orta Doğu'ya gitmek için dünyayı dolaşmak zorundalar.
İRNA: Örneğin, Avrupa'ya enerji ihracatını boykot edecek veya kısıtlayacak mısınız?
Ulyanov: Sanmıyorum ama örneğin Amerikalıların uzaya gitmek için artık Rusya'nın tesislerini kullanamayacaklarını biliyorum. Kendileri bu alanda bağımsız değildirler ve bu gelişmiş tesisleri tek başlarına üretemezler.
Twitter'da Takip Ediniz. @Irna_Turkish
yorumunuz