İranlı bir doktor, filozof ve kimyager olan, alkol ve kükürt mürekkebini (sülfürik asit) keşfeden Ebû Bekir Muhammed bin Zekeriyyâ er-Râzî , 865 yılında bugünkü Tahran'ın hemen güneyinde bulunan Rey ilçesinde doğdu ve 925 vefat etti. her yılın 26 Ağustos günü Razinin anma günü ve eczacı günü olarak adlandırılır.
Razî''ye göre felsefe
Ancak Razî'ye göre kurtuluşun tek yolu akıl ve felsefedir ve ruhlar felsefe yolu dışından herhangi yolun vasıtasıyla bu dünyanın karanlığından arınmaz ve bu acıdan kurtulmazlar.
Manevi tıp kitabının başlangıcında, aklı övüyor ve bu dünyada ve akla yakın olarak yararlanılabilecek tüm faydaları ve yararları atfediyor;mesela hayvanları bilgelikle üstün kıldık ve yönettik ve bize fayda sağlayan tüm bilimler ve teknolojiler bilgeliğin ışığında elde edildi ve bilgelikle dünyanın, yerin ve gökyüzünün ve yıldızların ve hatta büyük Yaratıcı'nın büyüklüğüne ulaştık.
Doktor kılığında Razî
Razî, aynı zamanda tıpta tanınmış bir figürdür ve çiçek hastalığı ile kızamık arasında ilk ayrım yapan kişidir.Bazı tıbbi kararları ile peygamberlik tıbbı arasındaki bağlantıyı destekleyen açık kanıtlar var;Örneğin Râzî, başarılı bir doktorun hastayı olabildiğince yemekle tedavi eden ve ilaç yazmayan biri olduğuna inanır.
Gıda hijyeni üzerine eksiksiz bir ders olan Beslenmenin Yararları ve Zararları adlı gıda üzerine bir kitabı var Buğdayın ve diğer tahılların özelliklerinden ve her türlü su, şarap, alkolsüz içecek, taze ve kuru et, balık vb. Özelliklerinden ve zararlarından bahseder Ve iştahın nedenleri ve yönleri ve yiyeceklerin ve egzersizin, tazeleyici yiyeceklerin ve yiyecek ve zehirlenmeden uzak durmanın nedenleri ve yönleri hakkında bir bölümü vardır.
Razî’nin eseleri
Razî'nin eserleriyle ilgili olarak Dehkhoda sözlüğünde şu ifade yer almaktadır:
İbn El-Nedim El-Fihrast adlı kitabında Razî’nin eselerin sayısını yüz altmış yedi olarak sıralamakta ve Ebu Rihan El-Biruni matematik ve astronomi kitapları listesinde, diğer felsefi veya tıbbi kitapların yorumlanması ve özetlenmesi konusunda 7 kitap, felsefi ve tahmin bilimlerinde 17 kitap, doğaüstü 6 kitap, teoloji alanında 14 kitap, simya alanında 22 kitap, İki kâfir kitap, farklı tekniklerle 10 kitap olmak üzere toplam yüz seksen dört cilt ve hekimlerin derslerinde İbn Üseybe'de Üyun El-Enba'da Razi için iki yüz otuz sekiz kitap sayılır.
Hayatı
Razî eczacılık, simya, müzik ve felsefe dallarında son derece önemli katkılar yapmıştır. Farklı alanlarla alakalı yaklaşık 200 kitap ve makalesi vardır. Pediyatri'nin babası olarak bilinir. Ayrıca göz bilimleri konusunda da otorite kabul edilmiştir. Alkol ve gazyağını bulan ve çiçek hastalığını kızamıktan farklı olduğunu ilk keşfeden kişidir. İngiliz oryantalist Edward Granville Brown'a göre tüm zamanların en yetkin bilim insanlarından biridir. Daha çok tıp-eczacılık alanındaki başarısıyla tanınmıştır. İS 750 yılından sonra Türk ve Pers kültürlerinin katılmasıyla kozmopolit bir hal alan İslam medeniyeti her alanda ilerleme kaydetmeye başlamıştır. Bu dönemde birçok İslam şehrinde büyük kütüphaneler kurulmuştur. Bunlar aynı zamanda araştırma merkezleriydi.
Eseleri:
Râzî kendisininde ifade ettiği üzere kaleme aldığı iki yüzden fazla eseri vardır. Ancak bunlardan sadece elli dokuzu günümüze ulaşabilmiştir. Bunlardan birkaçı:
· El-Hâvi (20 cilt), 907, (Latince başta olmak üzere 11 dile çevrilmiştir. Döneminin tıp alanındaki en ayrıntılı ve bilgi içeren ders kitabıdır.)
· Kitabul-Mansur, 920,
· Kîtâb sırru sınâ'ati't-tıb.
· Kitâbü't-Tecârib.
· Et-Tıbbü'l-Mansûrî.
· El-Hâvî yahut el-Câmi'u'l-kebîr.
· Ahlaku't-tâbib. Mahmut Kaya " Ünlü Hekim Filozof EbûBekir er-Râzî ve Hekimlik Ahlakı ile ilgili Bir Rîsâlesi " başlığı ile Türkçeye çevirip neşretmiştir.
· Makâle fî emârâti'ikbâl ve'd-devle. Mahmut Kaya " İkbâl ve Devlete Kavuşmanın Belirtileri " başlığı ile Türkçeye tercüme edip yayınlamıştır. İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri. (İstanbul 2003. s. 101-103)
· Makâle fîmâ ba'de't-tabî'a.
· Et-Tıbbü'r- rûhânî. Hüseyin Karaman Ruh Sağlığı adıyla Türkçeye çevirmiştir.(İstanbul 2004)
· Es-Sîretü'l-felsefiyye. Mahmut Kaya " Filozofça Yaşama " başlığıyla Türkçeye tercüme etmiştir. Felsefe arşivi, sy. 27, (İstanbul 1991, s.91-201)
Son istatistiklere göre, şu anda İran'da yaklaşık 20 bin eczacı ve 13 bin eczane olduğu belirtilmelidir.
Twitter'da Takip Ediniz. @Irna_Turkish
**9406**9489
yorumunuz