Elektronik sigaralar, son zamanlarda özellikle genç kesimde popülerleşmiş olup sağlıkla ilgili endişeleri de beraberinde getirmiştir. Bu yazımızda, elektronik sigaraların sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine ve "elektronik sigara, vozol ve puff gibi ürünlerin zararlı olup olmadığına" dair sorulara yanıt aramaktayız.
Elektronik Sigaralar Giderek Yaygınlaşıyor
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin (CDC) yaptığı araştırmaya göre, elektronik sigaralar, gençler arasında en sık tercih edilen tütün ürünü haline gelmiştir. 2023 yılı itibarıyla, ABD'de 2.13 milyon orta ve lise öğrencisi elektronik sigara kullanmaktadır. Yetişkin bireyler arasında ise, 2021'de kullanım oranı %4.5 olarak kaydedilmişken, elektronik sigara kullanan yetişkinlerin %36.9'u aynı zamanda geleneksel sigara içmeye de devam ettikleri bilgiler arasında yer alıyor.
Her sigara paketinde 20 tane sigara bulunur, böylece sigara tüketicisi gün içinde kaç adet içtiğini kontrol ederek aşırıya kaçmamaya çalışabilir. Ayrıca sigara dumanının doğrudan ağız ve boğaz üzerinde bıraktığı acılık ve kuruluk etkisinden dolayı art arda fazla tüketilmesi genellikle tercih edilmez. Peş peşe kaç tane sigara içen biri genellikle bir sonraki sigara için daha uzun bir ara vermeyi tercih eder. Ancak elektronik sigaraların farklı aromaları, meyve, kola, kek, vs. gibi oldukça yüksek oranda çeşitlilik gösteren tatları bu cihazı kullananları daha çok nikotin tüketmeye teşvik eder. Önünüzde bir sigara paketi de olmadığından dolayı en azından ne kadar sigara tükettiğinizi dahi fark edemeyebilirsiniz.
Elektronik sigaraların çeşitli tatlı aromaları, kokusunun bireyi ve etrafındakileri daha az rahatsız etmesi vb. gibi özelliklerinden dolayı bazen saatlerce art arda içilmeye müsait olabiliyorlar. Televizyon karşısında filim izlerken veya bilgisayar başında oyun oynarken bireyin saatlerce ak ciğerlerine hiç dinlenme fırsatı vermeden bu ürünleri kullanması başlı başına sağlığı tehdit eden büyük bir sorun. Ama bazılarınız bu rengarenk elektronik sigaraların dikkatle kullanılması durumunda aslında bir zararı olmadığını düşünebilir. Yazımızın devamında söz konusu yaklaşımın yanlış olduğunu gösteren bilgileri sizinle paylaşacağız.
Elektronik Sigaranın Sağlık Üzerindeki Etkileri
Elektronik sigaralar ve benzeri "vaping" ürünlerinin uzun dönem sağlık üzerine etkileri, bu ürünlerin yeni sayılmasından dolayı hâlâ belirsizliğini korumaktadır. Ancak Amerika Kanser Derneği, bu ürünlerin tüm tütün ürünleri gibi sağlık riskleri taşıdığını, uzun vadeli etkilerinin ise net olarak henüz tespit edilemediğini vurguladı. Elektronik sigaraların, akciğerlere zarar verebileceği, kalp sağlığını olumsuz etkileyebileceği belirtilmektedir. Ayrıca, bağımlılık yapan nikotin maddesini içermesi, sigara bağımlısı olmayan kullanıcıların tütün ürünlerine yönelmesine neden olur. Nikotinin insanın fiziksel ve zihinsen sağlığı üzerindeki etkisine dair yapılan birçok araştırma bu maddenin zamanla insanın bütün yaşam alanlarını olumsuz yönde etkilediğini göstermektedir. Öte yandanözellikle gençlerin beyin gelişimi üzerindeki zararlı etkilerine dair kanıtlar da bulunmaktadır.
E-sigaralar, insanlar arasında genellikle bir sigara bırakma yöntemi olarak tanıtılır; ancak bu elektronik sigaraların kullanımına ilişkin felaket haberler ve yan etkiler peş peşe medyada yer almaya devam ediyor. Genel kanının tersine, elektronik sigaralar da bağımlılık yapar ve irritasyon seviyeleri, standart sigaralara kıyasla düşük değildir.
Elektronik Sigaranın Zararları Nelerdir?
Elektronik sigara kullanımının sağlığa olan etkileri konusunda yapılan çalışmalar, bu alışkanlığın pek çok sağlık sorununa yol açabileceğini göstermektedir. Elektronik sigaraların potansiyel zararlarını şöyle sıralayabiliriz:
- Nikotin Bağımlılığı: Elektronik sigaralarda sıklıkla bulunan nikotin, bağımlılık yapan güçlü bir maddedir.
- Beyin Gelişimine Zarar: 25 yaşına kadar devam eden beyin gelişimi süreci, nikotinin olumsuz etkilerine açıktır, bu da özellikle genç bireyler için önemli bir risk taşır.
- Kalp ve Damar Hastalıklarına Yatkınlık: Elektronik sigara kullanımı, kalp ve damar hastalıkları riskinde artışa neden olabilir.
- Akciğer Hasarı: Uzun süreli elektronik sigara kullanımı, akciğerlerde kalıcı hasarlara sebep olabilir.
- EVALI (Vaping İle İlişkili Akciğer Hasarı): Vaping, EVALI adı verilen ciddi bir akciğer hastalığına yol açabilir.
- Kanser Riskinde Artış: Elektronik sigaralarda bulunan bazı kimyasallar kanserojen olabilir.
- Solunum Sistemi Hastalıkları: Elektronik sigara tüketimi, astım başta olmak üzere solunum yolu hastalıklarının şiddetlenmesine neden olabilir.
- Elektronik Sigara Cihazının Patlama Riski: Elektronik sigara cihazlarının bataryaları bireyin elinde veya cebinde patlayabilir. Özellikle birçok elektronik sigara cihazının standart olmaması bu batarya patlamamalarının olasılığını artırıyor.
- Davranışsal Riskler: Elektronik sigara kullanımı, diğer bağımlılık yapan maddelere yönelik kullanım eğilimini artırabilir.
- Dikkat ve Öğrenme Kabiliyeti Üzerine Olumsuz Etkiler: Nikotin, öğrenme ve dikkat mekanizmalarını olumsuz etkiler.
- Psikolojik Bozukluklar ve İmpuls Kontrolü Problemleri: Nikotin kullanımı, duygudurum bozuklukları ve impuls kontrol problemleri ile ilişkilendirilir.
- Yüksek Tansiyon ve Damar Daralması: Nikotin, kan basıncının yükselmesine ve damarların daralmasına sebep olabilir, kalp hastalığı riskini artırır.
- Kimyasallar: Elektronik sigaralar, kullanıcıları ağır metaller ve zararlı kimyasal maddelere maruz bırakır.
- Geleneksel Sigara Kullanımına Geçiş: Elektronik sigara kullanıcıları, zamanla geleneksel sigaralara geçme riski taşıyabilir.
- Uzun Vadeli Etkilerin Belirsizliği: Elektronik sigaraların uzun vadeli sağlık etkileri henüz tam olarak bilinmemekte. Dolayısıyla elektronik sigaraların uzun vadeli zararları bildiklerimizden çok daha fazlası olabilir.
Bu bulgular, elektronik sigaraların kullanımının önemli sağlık riskleri içerdiğini ve bu konuda hem kullanıcıların hem de sağlık profesyonellerinin bilinçli olmaları gerektiğini göstermektedir.
Elektronik Sigara Erkeklerde Kısırlığa Neden Olabilir
İranlı Sağlık Uzmanı Muhsin Nihavendi İRNA haber ajansıyla yaptığı röportajda vape kullanmanın zararlarının normal sigaralardan az olmadığını belirterek "Erkeklerde kısırlık olasılığının artması, kan pıhtılaşması ve sonuç olarak damar tıkanıklığı, vape kullanımının başlıca yan etkileri arasında yer alır. Yüksek tansiyon, kalp ritminde artış, kaygı hali, aşırı irritasyon, kronik solunum yolu problemleri, astım semptomları, diş eti iltihabı ve kanseri, ağız ve diş hastalıklarının gelişimi ve ağır metallerin ve nikotinin varlığı nedeniyle ileri düzey kanser riskinde artış, elektronik sigara kullanımının bilinen yan etkileri arasında yer alır." dedi.
Vape bağımlılığı sonrası erkeklerde gözlemlenen biyolojik değişimler, laboratuvar testlerinde açıkça görülmektedir. Son çalışmalar, elektronik sigara kullanım bağımlılığının, erkeklerin üreme yeteneği üzerinde doğrudan olumsuz etkileri olduğunu ortaya koymaktadır. İltihaplanma ve prostat hastalıklarına yakalanma riski, bu sigaraların kullanımının ciddi yan etkileri arasında bulunmaktadır.
Elektronik Sigaralar Dişleri Mahvediyor
Elektronik sigaraların diş sağlığı üzerine olan etkileri konusunda yapılan araştırmalar, bu cihazların ağız ve diş sağlığına ağır zararlar verebileceğini ortaya koymaktadır. E-sigara kullanımının, içerdiği nikotin ve çeşitli kimyasallar aracılığıyla diş etlerinde çekilme, gingivitis ve periodontitis gibi durumların riskini artırabileceği belirtilmektedir. Nikotinin vazokonstriktör özelliği, diş etlerine olan kan akışını kısıtlayarak bu dokuların oksijen ve besin maddelerinden mahrum kalmasına yol açar.
E-sigaralarda bulunan bazı aromaların, içerdikleri diasetil gibi maddeler nedeniyle toksik olabileceği ve bronşiyal hücrelerde toksisiteye yol açabileceği bulgular arasında yer alıyor. Diğer yandan, e-sigara likitlerinin propilen glikol (PG) ve sebze gliserini (VG) içeriği, ağızda ve dişlerde bakteri yapışmasını kolaylaştırarak periodontal hastalık ve diş çürüklerine katkıda bulunabilir.
Buna ek olarak, e-sigara kullanımı doğrudan diş yapısını ve estetiğini etkileyebilir; kullanıcılar arasında çatlamış veya kırılmış dişler, diş eti ağrısı, kanama ve dilde ağrı gibi oral semptomlar bildirilmiştir.
Bu bilgiler ışığında, e-sigara kullanımının diş ve diş eti sağlığı üzerindeki potansiyel zararlarının farkında olunması ve bu ürünlerin geleneksel sigaralara alternatif olarak "zararsız" olarak algılanmaması gerektiği sonucuna varılabilir.
Elektronik sigaraların sağlığımızı oldukça olumsuz yönde etkileyebileceğini göz önünde bulundurarak, sigarayı bırakmak için dahi başka yöntemler denemenizi tavsiye ederiz.
yorumunuz