İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı'nın Hirmend'in durumuyla ilgili olarak Cuma günü yayınlanan açıklaması şöyle:
Geçen gün Afgan yönetim heyetinin bir açıklama yaptığına tanık olduk. Afgan tarafının Hirmend su hakkı ile ilgili 18 Mayıs 2023 tarihli beyanı çelişkili ve yanlış bilgiler içermektedir ve İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı şiddetle reddetmektedir.
İran ile Afganistan arasında Hirmand Nehri'nin suyuna ilişkin 13 Mart 1973 tarihli antlaşma, İran tarafının Hirmend Nehri üzerindeki iddiasını açık ve net bir şekilde belirlemiştir. Bu hak yasal, nesnel ve kesin bir haktır. Afganistan söz konusu hakkı sağlamayı ve antlaşmanın 5. maddesine dayanarak İran'ı bu hakkından kısmen veya tamamen yoksun bırakacak herhangi bir eylemde bulunmamayı taahhüt etmektedir.
Afganistan'ı yönetenler, geçtiğimiz bir buçuk yıl içerisinde antlaşmadan doğan yükümlülükleri için defalarca uyarılmalarına rağmen yerine getirmemiş ve gerekli işbirliğini sağlamamışlardır. İran'ın hakları serbest bırakılmadı ve İran'ın yasal hakları teslim edilmedi
Afganistan'ın antlaşmayı uygulamaması ve Hirmand unvanını vermemesi ve pratik önlem almadan siyasi açıklamalar yapması hiçbir şekilde kabul edilemez ve İran İslam Cumhuriyeti gerekli tedbirleri alma hakkını saklı tutar ve Afganistan'ın tüm sorumluluğunun Afganistan'da olduğunu vurgular.
Hirmand'daki kuraklık sorunu ve İran'ın yasal haklarının teslim edilmediğine dair açıklamaların, anlaşma hükümlerine göre uzman incelemeleri gerektiriyor ve uzmanlar tarafından doğrulanmadı. İran İslam Cumhuriyeti, bu nedenle bu tür pozisyonları benimsemenin yasa dışı ve imkansız olduğu konusunda hemfikir.
Hirmand Antlaşması 5. maddeye göre İran İslam Cumhuriyeti uzmanlarının Hirmend güzergahını ve membasını ziyaret etmelerine izin verilmedikçe, Hirmend suyunun azaltılması kabul edilmemektedir.
İran İslam Cumhuriyeti, her zaman iki tarafın su komisyoncuları aracılığıyla teknik ve araştırma işbirliğine vurgu yaptı ve suyun durumunun ve İran'ın tedarikinin ayrıntılı bir şekilde araştırılmasını talep etti.
İran İslam Cumhuriyeti tarafından, iyi niyetle ve iyi komşuluk ilkesi ışığında, Afgan yetkililerle, Hirmend su hakkı Antlaşması'nın uygulanmasına ve müzakerelerin dostça ve iyi komşuluk ilkesiyle yapılmasına, tüm meseleler tarafların şartlarına ve menfaatlerine göre çözüme kavuşturulmaya çalışılmıştır.
İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, İranlı yetkililerin bu konudaki açıklamalarının ve tutumlarının tamamen yasal olduğunu ve Hirmend Antlaşması'na uygun olduğunu, ve teknik görüşler bilirkişilere dayandığını belirtti. İran İslam Cumhuriyeti gerekli tedbirleri alma hakkını saklı tuttu, sorumluluğunun Afganistan'da olduğunu vurguladı.
yorumunuz