Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret İstatistikleri Veritabanı'na (UN Comtrade) göre Türkiye, 2024 yılında 2,86 milyar dolarlık ihracatla İsrail'in beşinci büyük tedarikçisi konumunda yer aldı.
Bu durum Türkiye’yi, Çin, ABD, Almanya ve İtalya’nın ardından İsrail’in en büyük ticaret ortakları arasına yerleştiriyor. Oysa Türkiye hükümeti geçen yıl, İsrail ile tüm ikili ticareti askıya aldığını iddia etmişti.
Mayıs 2024’te Türkiye, Gazze’deki İsrail askeri operasyonlarına yönelik iç kamuoyunun baskılarına yanıt olarak İsrail ile doğrudan tüm ticareti durdurduğunu açıklamıştı.
Buna rağmen Türkiye hükümeti, İsrail’e karşı sert bir söylem benimsemiş olmasına karşın ticaretin devam etmesi nedeniyle eleştiri ve suçlamalarla karşı karşıya kaldı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, defalarca İsrail’i “soykırım uygulamakla” suçlamış ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun eylemlerini Nazi Almanyası’nın uygulamalarıyla kıyaslamıştı.
UN Comtrade verilerinin El Cezire tarafından Perşembe günü yayımlanmasının ardından Türkiye’nin İsrail ile devam eden ticareti bir kez daha tartışma konusu oldu. Türkiye Ticaret Bakanlığı ise resmi bir açıklama yaparak bu iddiaları reddetti ve söz konusu rakamları “tamamen yanlış” olarak nitelendirdi.
Bakanlığa göre, yaptırımlar öncesi, 2024 yılı Ocak-Nisan döneminde İsrail’e yapılan toplam ihracat 1,522 milyar dolar oldu ve bu miktar, Filistin topraklarına gönderilen sevkiyatları da içermektedir.
Bakanlık, yerli ve uluslararası medyada yer alan “yanıltıcı anlatımları” eleştirerek, bu haberlerin “Türkiye’nin İsrail saldırganlığına karşı takındığı net duruşu zayıflatmak ve kamuoyunu saptırmak” amacıyla yayımlandığını öne sürdü.
Bakanlık ayrıca, 2022 yılında İsrail ile toplam 9,5 milyar dolarlık ticaret hacminden 7 milyar dolarlık ihracatın gönüllü olarak durdurulduğunu ve bunun, İsrail’in Gazze’deki “soykırım eylemlerine” karşı ilkeli bir tutumun parçası olduğunu belirtti.
Bakanlığın yalanlamasına rağmen, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve İsrail Merkez İstatistik Bürosu (CBS) raporları, Türkiye’nin İsrail ile ticaretini üçüncü ülkeler aracılığıyla sürdürdüğünü ve resmi ambargonun aşıldığını gösteriyor.
Bu ticaretin ana güzergâhlarından biri Yunanistan oldu. 2024 Mayıs ayında Türkiye’nin Yunanistan’a ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %71 artarak 375 milyon dolara ulaştı.
Bu mallar, menşe belgeleri değiştirilmeden Yunan limanlarından İsrail’e tekrar ihraç edilerek Türk malı olarak sınıflandırılmaya devam etti.
Bir diğer güzergâh ise Filistin toprakları oldu. 2024’ün ilk sekiz ayında Türkiye’nin Filistin’e ihracatı %423 oranında arttı.
Birçok durumda, nakliye belgelerinde nihai varış noktası olarak Filistin belirtilmiş olsa da, mallar Aşdod gibi İsrail limanlarına ulaştırıldı ve Filistinli aracılar yardımıyla İsrailli alıcılara teslim edildi.
Bazı İsrailli şirketlerin, bu işlemleri kolaylaştırmak amacıyla Filistin Özerk Yönetimi denetiminde kurumlar kurduğu da bildirildi.
yorumunuz